Het zit erop. 2017 is geëindigd. Voor de één maakt het niets uit: ze gaan 2018 in zoals ze 2017 uit zijn gegaan: tevreden, gelukkig en gezond. Voor een ander had 2018 al veel eerder mogen beginnen.
Ik ben één van die mensen die de klok maar vooruit kéék. Terwijl ik best weet dat mijn leven op 1 januari écht niet anders zal zijn dan op 31 december 2017. Zo weet ik nu al, dit stukje tikkende, dat ik op 1 januari nog steeds opgenomen ben met mijn psychische problemen. En dat weet ik niet omdat ik in de toekomst kan kijken, maar omdat een psychiater me dat vertelde. Nee, het was mijn maand niet en ook was het mijn jaar niet.
Maar vooruitkijken kan geen kwaad. En vooruitkijken is nodig, want dat kan hoop geven. En hoop doet leven. Ik wil niet opperen wat er allemaal zou kunnen gebeuren in dit nieuwe jaar. Ik hoop wel op iets en dat wil ik graag met jullie delen. En als jullie dat dan ook weer delen en die mensen het óók weer gaan delen, dan komen we misschien een heel eind.
Natuurlijk hoop en wens ik voor iedereen liefde en vriendschap, goede gezondheid, nergens hongersnood, geen oorlogen en geen kinderarbeid. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Maar hiervoor is helaas meer nodig dan het aan elkaar doorvertellen. Maar wat we in 2018 wel flink kunnen aanpakken is het volgende: meer openheid, minder stigmatisering en minder schaamte rondom psychische problemen. En deze problemen ook niet meer zien als taboe-onderwerp.
Het goede nieuws is dat er al steeds meer openheid komt. Depressies lijken hierin voorop te lopen: er is voor het derde jaar een depressiegala in januari en ook was er de campagne van de overheid om een depressie bij anderen eerder op te merken. Maar het is niet genoeg, zo weet ik uit eigen ervaring. Ik mocht namelijk wel een depressie hebben van anderen, maar dan moest het er wel één zijn van negen maanden, want dat was uit hun zoektocht op Google gekomen. En ik moest vooral ‘normaal’ doen, want bij enig ander gedrag mijnerzijds, verdwenen vrienden en zelfs familie.
Het lijkt er overigens op dat een burn-out inmiddels wel ‘mag’: dat betekent namelijk dat je heel hard gewerkt hebt en nu even ‘op je tellen moet passen’, om daarna weer fris en fruitig te mogen beginnen op je werk. Mensen kunnen zich hierbij nog wel wat voorstellen. Een depressie, een psychose of een paniek- of dwangstoornis wordt toch anders bekeken. ‘Hoezo heb jij een depressie?! Je was toch altijd vrolijk?’ En mensen met een psychose worden meteen afgeschreven, want dan ben je écht wel van het padje af. En een paniekstoornis? Iedereen is toch wel ergens bang voor? Er moet ook echt wel óveral een stempel op gedrukt worden, hè? En een dwangstoornis? Die moet je gewoon afleren.
Meerdere bekende Nederlanders hebben de afgelopen jaren hun verhaal gedaan en dat is fijn én nodig om deze problemen uit de taboesfeer te halen. De radio-DJ met paniekaanvallen, Sophie met haar burn-out en de bekende cabaretière die openlijk over haar depressie en over haar opname in de ggz sprak tijdens een talkshow. En psychiater Menno Oosterhoff kwam openlijk uit voor zijn dwangstoornis en schreef er zelfs een boek over. Psychiater én patiënt tegelijk.
Maar toch. Er hangt nog steeds veel schaamte rondom deze aandoeningen. Het lijkt wel een zwaktebod als je iets psychisch hebt. Gips voor een gebroken pols is doodnormaal, maar pillen voor iets in je hoofd is raar.
En zo blijft er een stigma hangen rondom onderwerpen met psychisch leed.
Kom op, laten we er normáál over doen. 42,7% van de Nederlanders* krijgt in zijn of haar leven te maken met psychische klachten. Misschien ontspring jij de dans, maar een dierbare van je niet. Wees er open over als je iets hebt en wees uitnodigend als iemand in je omgeving ermee te maken heeft. Praat er met elkaar over. Luister, vertel en wees eerlijk. Dan kunnen we de schaamte wegdoen en het stigma op deze psychische klachten eraf halen. Dan zijn depressies, persoonlijkheidsstoornissen en suïcides geen taboe-onderwerpen meer, maar gewoon gespreksonderwerpen. Net zoals astma, suikerziekte en het weer dat zijn. Daar wordt óók openlijk over gesproken. Zullen we dat maar gewoon afspreken voor komend jaar?
Ik ben Marijke, ik leef in 2018 en ik heb last van depressies en PTSS en ik schaam me hier niet voor. En jij?
Bron: Trimbos instituut
