Vorig jaar vertelde een patiënte, met een bipolaire stoornis, dat ze eindelijk een prettige vakantie heeft gehad. De jaren ervoor was er vaak veel discussie met haar man, die het liefst iedere dag wilde volplannen met activiteiten. Zij wilde juist het liefst rustig op de camping blijven en af en toe een wandeling maken in de buurt. Ze werd erg onrustig van het dagelijks nieuwe dingen ondernemen en nam geregeld haar medicatie om de onrust wat te verminderen. Wat er vorig jaar anders was dan andere jaren? Zij en haar man hadden vooraf afgesproken dat hij iedere dag iets zou ondernemen, al dan niet met de kinderen en dat zij de ene dag wel meeging en de andere dag niet. En in plaats van rondtrekken met de tent zouden ze op twee verschillende campings staan. Dit bleek het ei van Columbus.
Wat is dat toch met vakantie? Als u kwetsbaar bent voor stemmingsschommelingen is regelmaat en goed slapen erg belangrijk. Een vakantie blinkt juist vaak uit in onregelmatigheid, de voorbereidingen kunnen mensen al uit hun evenwicht brengen, de bagage kan zoekraken met daarin de medicatie en bij vakanties in verre landen is er vaak sprake van een andere tijdzone en een jetlag. In warme landen bestaat het risico op veel transpireren, waardoor de lithiumspiegel zou kunnen stijgen. Kortom, is op vakantie gaan nu wel zo handig als u een bipolaire stoornis heeft?
Er zijn mensen met een bipolaire stoornis die zonder veel problemen en met voorzorgsmaatregelen de hele wereld over reizen, terwijl anderen niet meer op vakantie gaan.
Sommigen zullen zeggen dat er niets aan de hand is en anderen zullen zeggen dat vakantie in het buitenland uit den boze is. Gelukkig ligt hier de waarheid ergens in het midden. Er zijn mensen met een bipolaire stoornis die zonder veel problemen en met voorzorgsmaatregelen de hele wereld over reizen, terwijl anderen niet meer op vakantie gaan. Als u een aantal keren tijdens een vakantie onderuit bent gegaan, dan is het voorstelbaar dat u niet meer op vakantie gaat. Want manisch of psychotisch terug moeten keren naar Nederland is geen pretje, om over een opname in het buitenland maar te zwijgen.
Het liefst wilt u genieten van een heerlijke vakantie. Die kans wordt groter als u een aantal voorzorgsmaatregelen neemt. Probeer ontspannen op vakantie te gaan, en dus niet meteen na bijvoorbeeld een drukke werkdag. Als u naar een gebied met een andere tijdzone gaat overleg dan met uw psychiater over mogelijkheden om een jetlag te verminderen. Het is sowieso verstandig om slaapmedicatie mee te nemen. Het is handig om een geneesmiddelenpaspoort mee te nemen en eventueel een lithiumverklaring. Ik heb recent een patiënt een brief meegegeven in het Frans met het verzoek aan een Franse huisarts om op een bepaalde datum zoveel milligram depot-medicatie (langwerkende antipsychotica meestal in de vorm van een injectie) te geven aan de patiënt. Dat ging prima. Wat natuurlijk zinvol is, is om te kijken wat de ziektekosten- of reisverzekering in het buitenland vergoedt.
Het is verstandig om dubbele medicatie mee te nemen, zowel in de koffer als in de handbagage. Wat ook niet verkeerd is, is om met uw partner te bespreken wat te doen wanneer het mis dreigt te gaan. Extra medicatie? Extra rust? Overleg met de behandelaar? Wanneer eventueel (eerder) terug naar huis? Het is natuurlijk niet leuk om het hier over te moeten hebben. Maar het hebben van een bipolaire stoornis is ook niet leuk en beter goed voorbereid op vakantie, dan het risico lopen dat er ter plekke ineens van alles bedacht moet worden.
Prettige vakantie gewenst!
