Wat kun je allemaal scharen onder zelfzorg?
Eigenlijk betekent zelfzorg alles wat je moet doen om goed voor jezelf te zijn. Echter, niet alles wat goed voelt, is zelfzorg. Denk aan ongezonde manieren om met druk en stress om te gaan. Het voelt misschien heel goed om na een drukke dag op de bank te ploffen met een pizza, maar gezond is dat allerminst! Zelfzorgactiviteiten zijn dus activiteiten die ook op de lange termijn een positief effect hebben op je lijf en psyche, in tegenstelling tot ongezonde coping mechanismen die op korte termijn vaak fijn voelen, maar op langere termijn ongezond zijn. Sommigen vatten het samen als ‘korte termijn fijn is lange termijn pijn’.
Waarom is het zo belangrijk om goed voor jezelf te zorgen?
- Allereerst ga je jezelf er vaak beter door voelen en krijg je er meer energie door. Als je keuzes en tijd maakt voor zaken die goed voor je voelen, breng je een betere balans aan in zaken die energie geven en kosten. Netto houd je dan meer energie over.
- Een betere balans geeft je lichaam en geest daarnaast tijd voor herstel.
- Leuke dingen doen geeft je psychisch een boost.
- Door na te denken over welke keuzes je wilt maken, leer je voor jezelf scherper te krijgen wat je belangrijk vindt in het leven. Dit kan een positief effect hebben, doordat je het gevoel krijgt ‘ertoe te doen’.
- En natuurlijk: als je lekkerder in je vel zit, heb je ook meer ruimte in je hart voor je naasten.
Voor jezelf zorgen kun je op meerdere vlakken doen. Het is belangrijk om voor dingen te kiezen die bij je passen. Bijvoorbeeld:
- Rust pakken door de natuur op te zoeken, knuffelen met een huisdier, een warme douche nemen.
- Houd een dagboek bij waarin je opschrijft hoe je je voelt. Of vertel een goede vriend hoe je je voelt.
- Sta aandachtig stil bij iets wat je doet, mediteer regelmatig, geniet van de natuur, schrijf iedere avond drie dingen op waar je dankbaar voor bent. Verras iemand met een lief gebaar.
- Wandel, fiets, dans, yoga of sport, doe een dutje en slaap voldoende.
- Doe dingen met andere mensen die je een goed gevoel geven, zoek nieuwe mensen in je leven met dezelfde interesses, zoek een lotgenotengroep, neem afscheid van kennissen die jou naar beneden halen.
In deze module staan we vooral stil bij het goed voor je lijf zorgen en het vormen van een dagstructuur. Gebrek aan energie is iets wat door veel patiënten ervaren wordt. Dit vertaalt zich vaak naar moeilijk uit bed kunnen komen, nergens zin in hebben en je depressief en ellendig voelen. Je weinig voornemen op een dag en ‘s avonds nergens met voldoening op terug kunnen kijken. Dagen voelen betekenisloos en de toekomst uitzichtloos. Het leven voelt als een negatieve vicieuze cirkel waaraan niet te ontsnappen valt.
Als je een vaste routine kunt aanbrengen (van discipline naar routine), oftewel ‘automatische pilootjes’, dan houd je meer energie over voor andere zaken.
Je kunt denken aan tijden voor opstaan en slapen, maaltijden, rustmomenten en activiteiten inplannen. Dit is wat we ook als een gezamenlijke oefening doen. Een weekschema invullen en vervolgens kijken wat activiteiten zijn, die energie kosten (deze kleuren we rood) en welke activiteiten energie geven (deze kleuren we groen). De uitkomst vervolgens met elkaar bespreken: zijn de activiteiten in balans? Dit kan dan later met de vaste begeleider opgepakt worden. Door samen kleine doelen te formuleren, kom je makkelijker in beweging. En dat is een goede manier om uit die vicieuze cirkel te komen.
Het persoonlijk plan uit de SRH is dan een instrument dat je daarvoor goed kunt inzetten.
In de volgende blog bespreek ik sociale relaties.
