Psychische problemen zijn ingrijpend. Niet alleen voor de cliënt zelf, ook voor naasten. Als partner, familielid, vriend of collega kan er veel op je afkomen. Op zo’n moment is het fijn als jij je zorg(en) kan delen. Ilona Smit weet dat als geen ander. Ze groeide op met een vader met een alcoholprobleem. Op latere leeftijd ontdekte ze pas welke impact dit op haar leven had en hoe fijn een luisterend oor kan zijn. Ilona besloot zich te laten omscholen en haar eigen ervaring in te zetten om anderen te helpen.
Problematische jeugd
Ilona heeft geen fijne jeugd gehad. Haar vader had een alcoholprobleem, haar moeder was voornamelijk druk met het zorgen voor inkomsten. Over de problemen van haar vader wordt niet gesproken. Ze voelt zich eenzaam. Als ze zeventien jaar is, laat ze haar oude leven achter zich en gaat ze op zichzelf wonen. Dat gaat prima. Totdat haar vader overlijd. De jarenlange ontkenning, de armoede en de emotionele verwaarlozing hebben flinke sporen nagelaten. Ze doorbreekt het zwijgen en begint voorzichtig over haar verleden te praten. Ze vindt tot haar verrassing steun en herkenning bij vrienden en familie. “Ik merkte dat als je je verhaal deelt, het taboe en stigma verdwijnt. Het wordt minder zwaar en geeft inzicht.”
"Er viel een gewicht van mijn schouders, waarvan ik eigenlijk nooit heb geweten dat het er zat."
Een luisterend oor
Iemand waar je je verhaal mee kan delen, dat is precies wat Ilona uiteindelijk is geworden. Ze hing haar kappersschaar aan de wilgen, liet zich aan de hogeschool Saxion omscholen tot familie-ervaringsdeskundige en zet zich nu in om naasten te ondersteunen. De ervaringen uit haar jeugd zorgen ervoor dat ze verbinding kan maken met anderen. Daarnaast herkent ze als moeder van een zoon met autisme en TOS de emotionele en praktische hobbels die je als ouders kunt ervaren. Maar voor haar werk put Ilona niet alleen uit haar eigen ervaringen, ze gebruikt ook de ervaringen van anderen. “Ik ben geen therapeut. Wel een luisterend oor. Emoties als machteloosheid, verdriet of rouw herken ik vanuit mijn eigen ervaring of vanuit verhalen die ik van anderen hoor.”
"Een netwerk is één van de belangrijkste dingen die de cliënt nodig heeft om te herstellen"
Inzicht geven en verbinden
Maar Ilona is meer dan alleen een luisterend oor. Een andere belangrijke taak van een familie- ervaringsdeskundige is volgens haar ook het geven van inzicht. Ze houdt mensen een spiegel voor. "Naasten van iemand in de ggz hebben vaak zelf niet eens door dat ze mantelzorger zijn. Wanneer ze horen dat ze dit wel degelijk zijn, geeft dat direct verlichting. Iedereen weet immers dat mantelzorg zwaar is. Ze staan zichzelf vanaf dat moment ook toe om het zwaar te vinden."
Ook stelt Ilona veel vragen. Hoe gaat het met je? Wat heb je nodig? Hoe vind je je balans? Cijfer je jezelf niet teveel weg? Het lijken simpele vragen, maar ze zijn volgens Ilona ontzettend belangrijk om te stellen. Ilona verwacht niet perse een antwoord op de vragen, ze wil mensen vooral aan het denken zetten.
Daarnaast hoopt Ilona ook hulpverleners sensitiever te maken voor familie. “Ik wil draagvlak creëren en verbinden. Zorgen dat behandelaren meer oog hebben voor naasten en de belangrijke rol die zij vervullen in het herstelproces.”
"Geen verhaal is hetzelfde, de emoties die er bij komen kijken wel."
Toegankelijk voor iedereen
Vaak worden naasten door de behandelaar van de cliënt doorverwijzen naar Ilona. Maar dat hoeft niet. Naasten kunnen ook rechtstreeks met Ilona contact opnemen. Soms blijft het bij één gesprek op het Westerdok, soms worden er meerdere vervolgafspraken gemaakt of gaat ze bijvoorbeeld mee naar een gesprek met een psycholoog. Wanneer het niet mogelijk is om fysiek een afspraak te maken, kan het gesprek met Ilona ook telefonisch of via Teams plaatsvinden. Aan de inzet van Ilona zijn geen kosten verbonden.
Ilona is ook elke derde donderdag van de maand aanwezig bij de naastenavonden in Almelo. Naasten in de omgeving Hardenberg-Almelo kunnen daar met haar in gesprek. Meer informatie over de naastenavonden vind je hier. Wil je contact opnemen met Ilona? Dat kan telefonisch via 06- 20309385 of door een mailtje te sturen naar i.smit@dimence.nl