Het netwerk Dimence Bipolair heeft een lange traditie in verplegingswetenschappelijk onderzoek. De onderzoekslijn 'Bipolair en zelfmanagement' zich gericht op 2 deelgebieden: verpleegkundige zorg op de klinische afdeling en zelfmanagement bij bipolaire stoornissen.
Coördinator van deze onderzoekslijn is Peter Goossens.
Peter promoveerde in 2008 op een onderzoek naar de verpleegkundige zorg voor patiënten met een bipolaire stoornis aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Peter gaf tijdens het Horatio Festival in Stockholm, Zweden (2012), een workshop over zelfmanagement bij bipolaire stoornissen aan een internationaal publiek. Er werd stilgestaan bij de bipolaire stoornis, bij zelfmanagement, symptoom management en al het onderbouwende onderzoek. Een goed bezochte en hoog gewaardeerde workshop.
Begin 2010 publiceerde dr. Peter Goossens een artikel in The International Journal of Nursing Studies over het herkennen van vroege voortekenen van terugval. Dit artikel werd genomineerd voor de Rosemary Crown Award. De prijs voor de beste Europese verplegingswetenschappelijke studie ingesteld door the European Academy of Nursing Science. Het artikel won de Dimence publicatieprijs in 2011. Peter presenteerde de resultaten van zijn studie op meerdere internationale symposia.
Verpleegkundige zorg aan patienten met een bipolaire stoornis die met een acute manie op een opnameafdeling verblijven.
Het deelgebied verpleegkundige zorg op de klinische afdeling kent meerdere onderzoeken. Allereerst wordt een beschrijvend onderzoek uitgevoerd binnen meerdere centra in Nederland naar de verpleegkundige zorg aan patiënten met een bipolaire stoornis die met een acute manie op een opnameafdeling verblijven. Hierbij wordt gekeken naar voorkomende problemen bij de patiënt, verpleegkundige doelen en interventies. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door drs. Thea Daggenvoorde, dr. Peter Goossens en Bart Geerling. De kwalitatieve data zijn verzameld en worden op dit moment geanalyseerd.
In 2015 verscheen bij uitgeverij ‘de Tijdstroom’ de derde herziene versie van de multidisciplinaire richtlijn bipolaire stoornissen. Ten aanzien van de verpleegkundige zorg voor patiënten die met een acute manie opgenomen zijn op een (gesloten) opnameafdeling is de inhoud van de richtlijn zeer beperkt. Het ontbreken van wetenschappelijk onderzoek naar deze verpleegkundige zorg gaf aanleiding om vanuit het SCBS Bipolaire Stoornissen van Dimence een onderzoeksprogramma op te starten naar de verpleegkundige zorg voor patiënten met een bipolaire stoornis, die met een acute manie op een opnameafdeling verblijven.
Peter Goossens, coördinator van dit mooie en waardevolle onderzoeksprogramma, nam samen met Anja Stevens het initiatief voor het boek ‘Verpleegkundige zorg aan patiënten die zijn opgenomen met een acute manie’.
In deze uitgave wordt verslag uitgebracht over de gevolgde methode, de resultaten van de onderzoeken worden beschreven en er worden aanbevelingen gegeven voor de gewenste verpleegkundige zorg. Tijdens de refereermiddag ‘klinische zorg bij acute manie’ op 18 december 2018 werd het boek gepresenteerd en het eerste exemplaar werd door Peter Goossens uitgereikt aan Jucetta Klasema, teamleider van de High Intensive Care afdeling van Dimence in Deventer. Het boek is inmiddels breed verspreid binnen én buiten Dimence en beschikbaar voor iedereen die werkt met patiënten met een bipolaire stoornis en hun naasten.
Het boek is hier gratis te downloaden.
De gevolgen voor naastbetrokkenen van bipolaire patienten tijdens een acute manie.
Een tweede onderzoek binnen dit deelgebied, naar de gevolgen voor de naastbetrokkenen van bipolaire patiënten tijdens een acute manie, wordt momenteel voor bereid door Titus Beentjes, verpleegkundig specialist GGz en student verplegingswetenschap. Deze multicentre studie zal in het voorjaar van 2012 worden uitgevoerd. In 2011 deed Titus literatuuronderzoek naar deze materie. Een artikel hierover is aangeboden aan en geaccepteerd door een vooraanstaand peer reviewed verplegingswetenschappelijk journal.
Zelfmanagementeducatie bij bipolaire stoornissen
In 2011 is het promotieonderzoek van drs. Silvio van den Heuvel, docent verpleegkunde bij Saxion Hogeschool gestart. Het promotieonderzoek focust op het aanleren van zelfmanagement strategieën bij patiënten met een bipolaire stoornis, hun naastbetrokkenen en verpleegkundigen.
Binnen deze studie zijn vijftien patiënten kwalitatief geïnterviewd naar hun ervaringen met de LifeChart Methode. Vijfendertig respondenten (patiënten, naastbetrokkenen en verpleegkundigen) zijn kwalitatief geïnterviewd naar hoe zij zelfmanagement van/bij een bipolaire stoornis vormgeven/ondersteunen. Tevens is een bijdrage geleverd aan het Zelfmanagement en Dialoog project, een samenwerking tussen de VMDB, het KenBiS en het Trimbos Instituut. Hierin zijn zesenzestig patiënten en elf professionals in een pilot studie gevraagd naar de gebruikerservaringen van een online patiëntendossier toegesneden op het zelf managen van een bipolaire stoornis.
Silvio van den Heuvel is gepromoveerd, hij verdedigde op 11 januari 2021 zijn proefschrift 'Searching for order in disorder: self-management education for persons with bipolar disorders and their informal caregivers'. Prof. Dr. Theo van Achterberg was promotor, evenals prof. dr. Hester Vermeulen. Dr. Peter Goossens en Dr. Cees Terlouw waren zijn copromotoren in dit promotietraject.
Ervaringen met de crisisdienst: hoe ervaren patienten met acuut psychotische en/of manische symptomen, en hun naastbetrokkenen, de eerste interventies van de crisisdienst? Een fenomenologisch onderzoek.
Het SCBS Bipolaire Stoornissen coördineert het onderzoek van studenten in het kader van hun opleiding. Een voorbeeld hiervan is het afstudeeronderzoek van drs. Thea Daggenvoorde ‘Ervaringen van patiënten met acuut psychotische en/of manische symptomen, en hun naastbetrokkenen, de eerste interventies van de crisisdienst? Een fenomenologisch onderzoek’.
Effecten van collaborative care bij patiënten met een bipolaire stoornis.
Ook participeerde Dimence in het promotieonderzoek van dr. Nienke van de Voort die een Cluster Randomized Clinical Trial uitvoerde naar de effecten van collaborative care bij patiënten met een bipolaire stoornis. Deze studie was een coproductie van VU/ GGZ inGeest, InHolland en Dimence.
